BLOG | ONTMOETING MET EEN INVASIEVE EXOOT
Geschreven juni 2021
Rob Dijkstra | WILDvanNATUUR.com
In 2019 had ik mijn eerste ontmoeting met een wasbeer in de Ardennen. Dit exemplaar was helaas aangereden en had het niet overleefd, zoals te zien is op de eerste foto. Toen ik deze foto op Facebook plaatste, ontstond er onbedoeld een nare discussie over 'invasieve exoten,' waarin nogal ongenuanceerde uitspraken werden gedaan, zoals 'uitroeien - die k*tbeesten. Ze horen hier niet.'
Onlangs, twee weken geleden, kwam ik twee keer een wasbeer tegen, opnieuw in de Ardennen. Met deze foto's wil ik laten zien wat voor prachtig dier dit is. De wasbeer was bezig zijn territorium af te bakenen langs de oever van de Ourthe en liet op veel plaatsen geursporen achter. Ik heb echt genoten van deze ontmoeting met dit prachtige, soepele en wendbare dier.
Wasberen behoren tot de kleine berensoorten. De naam heeft te maken met hun gewoonte om voedsel in water te kneden om het zachter te maken, wat vroeger verkeerd werd geïnterpreteerd als 'wassen.' Het feit dat er wasberen in de Ardennen voorkomen, is niet de schuld van de wasbeer zelf, maar eerder te wijten aan menselijke activiteit. Wasberen zijn van nature niet in onze streken te vinden. Ze zijn vaak uitgezette huisdieren of ontsnapte pelsdieren uit fokkerijen. Hoe dan ook, het blijft een prachtig dier, en ik heb de gelegenheid gehad om meer dan 100 foto's te nemen zonder te worden opgemerkt.
Is zo'n dier schadelijk voor de natuur? Nee, het is tenslotte een deel van de natuur. Maar je kunt zeker beweren dat ze van nature hier niet thuishoren en daarom geen deel uitmaken van de lokale ecosystemen. Er zijn echter veel exotische diersoorten, waarvan sommige invasief zijn, wat betekent dat ze zich snel in aantal en verspreidingsgebied uitbreiden. Dit vormt een bedreiging voor inheemse soorten door verdringing, concurrentie om voedsel (in dit geval bijvoorbeeld concurrentie met marterachtigen) of verstoring van delicate ecologische evenwichten. Bijna altijd is de aanwezigheid van invasieve exoten direct of indirect het gevolg van menselijke activiteit.
Het bejagen van deze dieren heeft vaak weinig zin, omdat ze nachtactief, behoorlijk intelligent en alert zijn. In de loop van vele jaren is gebleken dat het bestrijden van invasieve exoten bijna nooit effectief is. Net als bij wolven, die oorspronkelijk hier thuishoorden maar nu geen deel meer uitmaken van ons ecosysteem, is het wellicht beter om ze een plekje te gunnen. Hoewel argumenten dat ze andere soorten verdringen of uitroeien (bijvoorbeeld door het eten van op de grond broedende vogels) deels geldig zijn, gaat het wel erg ver om prachtige dieren uit te roeien omdat we ze zelf hier hebben geïntroduceerd. Bovendien blijkt keer op keer dat de natuur zelf evenwichten beter kan handhaven dan wij mensen. Het maakt de natuur ook interessanter. Als de natuur beslist dat er geen plaats is voor wasberen, zullen ze vanzelf uitsterven. Gedurende het grootste deel van de geschiedenis van het leven heeft de natuur prima gefunctioneerd zonder onze bemoeienis. Het is enigszins arrogant om te denken dat wij de natuur moeten beheren of controleren, toch?
En laat je niet misleiden door jagers die altijd redenen kunnen bedenken om deze dieren te willen uitroeien. Zoals Marianne Thieme, een persoonlijke heldin, jagen zo mooi beschrijft: als je alle oneigenlijke argumenten wegneemt en naar de feiten kijkt, blijft alleen bloeddorst over. Misschien kunnen we stellen dat de mens de meest invasieve exoot in de natuur is.